Фарҳангшиносӣ

Н.К Рерих;

Адам Мюллер дар аввали асри Х1Х;

таносуби табиат ва фарҳанг;

Таносуби инсон бо Худо аст;

аз ҷониби Кребер ва Клаксон;

Ситсерон;

Ф.М. Достоевский;

инсон;

Н. Бердяев;

Этнос унвони умумӣ барои гурӯҳои мардуме, ки аз рӯи шумора зиёду ҳамхун буда, қабила ё халқиятро ташкил медиҳанд;

Фарҳанги классикӣ барои он классикӣ меноманд, ки ба талаботи ҳар давр мазмуни он мувофиққат пайдо мекунад;

ба намуди санъати фазоию вақтӣ (замонӣ);

намояндагони ҷараёни маорифпарварӣ;

дар ин давра шаҳрҳо полисҳои Юнон наъшу намо ёфта, фалсафа, санъати театрӣ ва адабиёт инкишоф меёбанд;

Италия;

асрҳои XVII—XIII;

тамаддуни ориёӣ ва тамаддуни исломӣ;

асотири космогонӣ;

арзишҳо;

гедонизм (назарияи лаззат бурдан, айшу ишрат ва ғайраҳо);

мусиқӣ, театр, кино ва ғайра;

вазифаи семиотикаӣ;

Этнографӣ, эволютсионӣ, таърихӣ;

Шаклҳои зоҳиршавии маънавиёт;

Хосияти аломатҳои гуногун;

сурудаҳои Зардушт;

фоҷиа-мазҳака;

Августин;

Тамаддун;

Парастиши саравлод;

ибтидоӣ;

Мемфис, Гиза ва Фиви;

Да Винчӣ, Рафаелло, Микеланҷелло;

Ал-Хоразмӣ;

Гегел;

Абдулло Исҳоқӣ;

унсури фарҳанг;

фаҳмиши динӣ;

муносибати меҳрубонона бо табиат;

соли 1895;

соли 1870 дар Англия;

авомона;

экология;

дхарма;

Тамаддун;

вазифа;

Кребер ва Клакхон;

Шпенглер;

Шербина;

Гердер;

омилҳои табиӣ ва физиологӣ;

авомона;

ба таври комил рӯ овардан ба азишҳои гузашта;

ашрофона;

зарурати омӯзиши фарҳанги милливу этникӣ;

диниву ақлонӣ;

Татяшастра, дар ҳазораи 1 то милод;

Ин;

Одамон чизҳои дар табиат тайёр бударо истифода карда, барои зистан аслан ба шикор машғул мешуданд;

забони адабиёти классикӣ;

бисёрфарҳангӣ дар солҳои 70-уми асри ХХ дар Канада ва Иёлоти Муттаҳидаи Амрико ба вуҷуд омадааст;

Анкетил дю Перрон;

манфиатҷӯӣ;

ба маънои шаҳр- давлат;

Акбар Турсунов;

чиниён;

асотир;

Юнон;

ибодатхонаи Афина;

«Намунаи адабиёти тоҷик»;

«Наводир-ул-вақоеъ»;

тамаддуни Юнони қадим;

дастоварди тамддуни Бобулистон;

Абумаҳмуди Хуҷандӣ, Абурайҳони Берунӣ, Ал- Фарғонӣ, Умари Хайём, Улуғбек;

ашёи беҷон;

«Роҷеъ ба ҳаёти худам»;

сомиҳо, барбариҳо, кушитиҳо;

Леонардо да Винчи, Рафаэл, Микеланджело;

ба мадди аввал гузоштани имконияти беҳамтои инсон;

либос, шакли зоҳирӣ, тарзи рафтор, воситаҳои дилхушӣ;

аз се қисм- назарияи фарҳанг, таърихи фарҳанг, фарханги замони муосир;

Фарҳанг чун воситаи муҳими муоширати байни одамон буда, он ба воситаи забони гуфтугӯӣ, забонҳои махсуси санъат ,забонҳои рамзӣ ва формулаҳо амалӣ карда мешавад;

инсони пешқадами ҷомеаро, ки дар худ боадабӣ, маърифатнокӣ, шуҷоатмандии шаҳрвандӣ, вазифашиносӣ, соҳибҳунарӣ ва эҷодкориро дорост;

жанрҳои репу поп;

устура шакли нахустини ҷаҳонбинии инсон буда, дар он тасаввуроти афсонавӣ дар бораи олам, худоён, қувваҳои некиву бадӣ, рӯшноиву торикӣ ва ғайра ба таври тасвирӣ бадеиву хаёлӣ инъикос мегарданд;

Эмомалӣ Раҳмон;

таъсиси телевизиони точик;

А. С. Пушкин, Гёте, М. Иқбол;

мавҷудияти фарҳанг бидуни инсон имкон надорад;

15-марти 1925;

соли 2015;

11-уми март

манфиатҷӯӣ;

вазифаи ба муҳит мутобиқаткунандаи фарҳанг;

назарияи маданият ва табиат;

таъсиси квотаи президентӣ барои таҳсил дар макотиби олӣ;

авангардизм;

сегонаи бузургро яъне илм дар бораи инсон, ҷомеа ва фарҳангро инкишоф дод;

асрҳои миёна;

фарҳанг, култура, тамаддун;

култура;

қонуни томияти таърихӣ, қонуни ирсияти таърихӣ;

оиди охират (биҳишт, дузах);

Л.Уайт;

прогресс, регресс, катастрофа, сикл;

асри ХVIII;

қисса ва ривоятҳо;

фарҳанг, ҷомеа, инсон;

пиктографҳо;

Э.Тэйлор;

кайҳонмарказӣ (космоцентризм);

Релятивизм ва гуманизм;

усули коркарди замин;

арзишҳои фарҳанги маънавӣ;

шакли махсуси шуури ҷамъиятие, ки тасаввуроти инсонро оиди пайдоиши оламу одам ифода мекунад;

қиссаҳо дар бораи Гилгамеш;

Китоб -уш-шифо;

шуубия;

санъат ва ҳунар;

Боғҳои муаллақ;

санъат ва ҳунар;

талаботҳои ботинӣ-маънавӣ;

як навъ таҷассуми ҳисиёти инсон дар ҳолатҳои гуногуни ҳаёт, ки ба хусусиятҳои равонии инсон хос аст;

Юнону-Рим;

А.Рудакӣ;

А. Тойнби;

бисёрфарҳангӣ;

санъат ва ҳунар;

маданияти моддӣ;

Фалсафаи фарҳанг;

дастовардҳое, ки баҳри ташаккули ҷаҳонбинӣ ва маънавиёти ҷомеа равона шудаанд;

аз луғати форсӣ гирифта шуда, маънояш нури маърифат, хирад аст;

маданияти моддӣ ва маънавӣ;

умумиятҳои этникӣ, тарзи рафтор, тарзи фаъолияти эҷодӣ, динӣ, меъёрӣ технологию саноатӣ;

Лесли Уайт, Эдмунд Тейлор, Ибни Халдун;

се навъ;

кӯдакӣ, ҷавонӣ, пирӣ, марг;

маданият моддӣ ва маънавӣ;

маданияти авомона;

назарияи бархурди тамаддунҳо;

Санъат;

Голбах с.1766;

Тариқаи устуворсозии муносибатҳои ҷамъиятӣ,;

Назарияи биологӣ, назарияи ҷуғрофӣ, назарияи психологӣ;

хати мехӣ;

Эсхил, Софокл, Аристофан, Эврипид;

Дианис, Эфес;

Моликияти давлатӣ, молия, сиёсати хориҷӣ;

«Ҳайи-ибни-яқзон», «Ғурбат-ул-ғарбия»;

маданият кулли фаъолияти ҷамъиятии инсон аст;

ба муҳит мутобиқшавӣ, маърифатӣ, ахборотӣ, робитавӣ, меъёрӣ, арзишӣ, эҷодӣ;

илм дар бораи қонуниятҳои умдаи раванди таърихи ва фарҳанги, дар бораи дастовардҳои беназири халқҳо ва кишварҳои дунё;

аграри, анъанави, индусрони, постиндустрони, глобали, континентали, милли, минтақави;

таъсиси давлат, пайдоиши хату алифбо, ҷудо намудани кишоварзи аз ҳунарманди, табақабандии ҷомеа ба синфҳо, пайдоиши шаҳрҳо;

тамаддун;

ба пайдоиши техникаву технология;

астрология;

арзишшиносӣ;

санъат;

адолат, ростӣ, накукорӣ;

сатҳи пасти иқтисодиёт, ҳаёти маънавӣ ва дигар омилҳои номатлуб дар ҷамъият;

техника ва технологияи муосир, шабакаи интернет;

дарки рафтори мусбиву манфӣ, хубу бад, зебову безеб, мутаносибу номутаносиб;

инсон;

Ситсерон;

шакли махсуси аз насл ба насл вогузории таҷрибаи фарҳангӣ;

забон, хату алифбо, анъанаву урфу одат, ақоиди динӣ ва ғ;

рафтору кирдори ба қоидаву қонун даровардашудаи инсон, ки дар он арзишҳои нодиртарини фаъолияти ҷисмониву маънавӣ ифода меёбад;

унсур паҳлӯҳои эҷодии фаъолияти инсон аст, ки инсоният дар тӯли таърих баҳри қонеъ намудани талаботҳои маънавии хеш офаридааст;

муносибати фаъолонаву эҷодкоронаи одамон;

хат унсури муҳимтарини маданият аст, ки аз алифбо сарчашма мегирад;

раванди аз насл ба насл вогузории арзишҳои фарҳангӣ;

Мюллер;

тадқиқи проблемаҳои глабалӣ;

урфу одатҳо;

забон;

Ал-Бухорӣ, Наршахӣ, Ат-Табарӣ, Ҷурҷонӣ ва Мирхонд;

одатҳо;

ба ҳамойӣ, ба ҳамгаравидани фарҳангҳо ва миллатҳо;

танзими иқтисоди миллӣ, наздикшавии иқтисодиёту сиёсати давлатҳо дар асоси технологияи ҳозиразамон;

низоми кишварҳои пешрафта ва мувофиқгардонии шароитҳои хоҷагидории миллӣ;

оммаи халқ;

санъат;

маданиятшиноси;

О.Шпенглер ва И. Кант;

Мардум дар раванди таърихӣ зинаҳои гуногунро тай мекунанд, вале ин зинаҳоро метавонанд яке пештар, дигаре баъдтар ва саввумин дертар аз сар гузаронанд. Аммо аз сар гузаронидани ин зинаҳо ба ҳамаи мардум ҳатмист;

Пайваста ба зинаҳои иҷтимоии ҷомеа фарҳанг, забон, хат, санъат, анъана, урфу одат, асотир, ҷашнҳо ва ғайра аз насл ба насл мегузаранд ва аз ҳамдигар фарқи куллӣ доранд ва ба худ навовариҳоро қабул мекунанд;

Маданият дараҷаи муайяни пешрафти ҷамъиятро инъикос менамояд, ки он дар намуд ва шаклҳои ташкилии ҳаёт, фаъолиятмандии одамон ва дар сарватҳои моддиву маънавии он зоҳир мегардад;

таҳаввулотҳои пешрафта ва густурда дар ҳамаи паҳлӯҳои ҳаёти моддиву маънавии одамони як давраи таърихӣ;

намуна ва қолабҳо, кошингари, манбаъҳои хатти, дастнависҳо, китобҳо, нақшаҳо, харитаҳо, сурат, кино ва ёдгориҳои археологи ва этнографи, наққоши, ҳайкалтароши, тасвирҳои ба воситаи нақша ифодакардашуда, ғ;

динҳои халқӣ миллӣ;

Дар натичаи мехнати окилона, маърифатноки ва дар алоқаманди бо ҷамъият;

Омехта будан, сироят гирифтан, таъсирпазирӣ;

Куҳна будан,нодаркор будан;

Падидаҳои моддиву маънавие, ки қадру қимати худро гум намекунанд;

санъат;

пиктографҳо ва петрография;

Фазоӣ, замонӣ ва вақтӣ, фазоию вақтӣ;

тафаккури сиёсӣ, бадеӣ, амалӣ, илмӣ;

фолклор;

маданияти рус, маданияти ҳинди, маданияти словяни, ошури, тоҷики ва ғайра;

онҳое, ки доир ба соҳахои гуногуни илм асарҳо офаридаанд;

маданияти яҳуди, масеҳи, зардушти, буддои, исломи ва ғайра;

вазифаи ахборотӣ-маърифатӣ;

падидаҳое, ки аз ҷониби ҳама халқияту миллатҳо эътироф шудаанд;

хештаншиносӣ, эҷодиёти нобиғаҳо ва таҷдиди анъанаҳо;

тамаддун;

Гёте;

масъалаи иллатҳои иҷтимоии ҷомеа;

санъат;

асотир;

ҳолате, ки руву риё, мунофиқӣ, дурӯягӣ ба санъат, илм ва муносибати инсонҳо сироят меёбад;

маданияти модди ва маънави;

таъбири динии фарҳанг;

аграри, анъанави, индусрони, постиндустрони, глобали, континентали, милли, минтақави;

дар Юнон;

чор марҳила;

Аҳромҳо ва девори сафед дар Мимфия;

Ҷ.Вазарӣ;

соли 1999;

сохтмони аҳромҳо ва кашфи мумиё;

муҳимтарин масоиле, ки мавриди истиқболи фарҳанги Мисри гардида, ҳатто шоҳони Мисрӣ низ ба он таваҷҷӯҳи хоса доштанд, ин масъалаи абадият ва адамияти одамист;

Инсон мутеъи табиат буд ва аз маҳсулоти тайёри табиат истифода мебурд;

Миср, Бобул,ИМА, Хитой, Италия, Юнон;

Шумер, Аккад, Бобул, Осур;

Маданияти Эрони бостон ва Миср, маданияти Арманистон ва Осур;

Маданияти Ҳараппӣ;

ба ҳам алоқаманданд;

асри II-и пеш аз мелод;

ба талаботи ҳар давра мазмуни он мутобиқат пайдо мекунад;

ҳунарманди, санъати меъмори, коркарди маъданҳои кӯҳи, ташкили системаи обёри, тараққиёти тиҷорат;

Маданияти сабайӣ, катабонӣ, хадрамавтӣ, маинӣ;

халқҳо, миллатҳо, одамон) ;

Имрул-Қайс, Набиға, Зуҳайр, Тарафа, Антара;

қавму қабилаи араб;

Қуръон, суннат, иҷмоъ, қиёс;

Нӯъмон ибни Собит;

Иҷлосияи ХV1-ум дар шаҳри Хуҷанд;

забони тоҷикӣ(форсӣ-дарӣ) ;

шуълаи офаридгордар ботини одам;

бофазл,фозил,донишманд;

Хусрави Парвиз;

маданият баробари инсон пайдо шуда тамаддун марҳилаи муаяни таракиёти ҷомеа мебошад;

падидаҳое ки қиммати худро дар ҳар давру замон нигоҳ медоранд;

индивидуализм;

саноаткунонии ҷомеа;

назарияи гуфтугуи тамаддунҳо ва муколама;

шаҳрнишинии ҷомеа;

Джордж Мердок;

экология;

ҷомеаи тамаддунӣ;

стратегияи нави истисмори оммаи халқ;

имконияти паҳннамоии принсипҳои озодии сухан, ҳуқуқи инсон ва демократия;

мутобиқатшавӣ ба фарҳангҳо;

мӯътазилия, шуубия, исмоилия, суфия;

Франческо Петрарка, Мишель Монтен, Томас Мор, Тамазо Кампанелла, Эразм Роттердамский ва ғ;

Эсхил, Еврипид, Аристофан, Билитис, Софокл;

Леонардо да Винчи, Рафаел, Микеланджело, Буонатотти;

Н.Коперник;

фарҳанги умумибашарӣ;

театр-калимаи юнонӣ буда маънояш тамошо, тамошогоҳ аст;

Тазҳиб-ус-сибён;

урфу одот ва иқтисоди милллӣ;

Капитализм;

тарғиби илму маърифат ва кӯшиши барҳам задани иллатҳои мавҷудаи ҷомеа;

Муҳаммади Кирмоншоҳӣ, Абдулҳасанхон, Мирзо Юcуфхон, Мирзо Ҳабиби Исфаҳонӣ;

С.Ҷ. Афғони, М.Тарзӣ, М.Ғубор;

Аҳмади Дониш, Возеҳ, Савдо, Шоҳин, Фитрат, Ҳайрат;

ғояҳои ислоҳотхоҳона ва мубориза ба тафаккури пешина дар масъалаҳои фарҳангӣ;

омезиши тамаддуни ориёӣ ва исломӣ;

тамаддуни Эрон;

Миср;

Шумерӣ;

муҳити сунъие, ки инсон бо дасти худ сохтааст;

дар Ҳинд;

дар Байнаннаҳрайн;

тартиб додани алифбои сомерӣ;

маданияти Иломиҳо;

Тамаддуни Амрикои Лотин;

Катибаҳои Беҳисутун, Нақши Рустам, Нақши Раҷаб, Қаъбаи Зардушт ва ғайра;

Ал-Фороби, Ибни Сино, И. Халдун;

Лоренс;

Ҳазора;

Дар шимолу шарқии Арабистон;

Синкретизм;

омехта будан;

Борбад Марвазӣ;

Ба Хусрави Парвиз;

Шаҳр-давлатҳо;

Фарҳанги халқҳои гуногун;

Нақши асосии дин;

Конфутсий;

Ҳиндуҳо;

Шопури 1;

Тавассути ин фан ба дарёфти ҳақиқати фарҳангӣ ноил мегардем;

Ихвон-ус-сафо;

беҳтарин падидаҳои фарҳанги миллиро аз байн мебарад;

У.Хайём;

О.Шпенглер;

Хантингтон С;

ифротгароӣ;

юнониҳо;

«Илиада» ва «Одиссея»;

асрҳои V то мелод, театри Дионис дар Афина;

Ведаҳо;

пайдоиши полис;

омезиши тамаддунҳои Шарқу Ғарб;

ин хел ҷудоандозӣ асос надорад;

дар замони ҳукмронии Ҳамураппи соли 2800 то мелод;

Ведои, Браҳмания, Ҷайния, Буддои, Ҳиндуия;

авали асри II-и то мелод;

Тамаддуни крито-микенӣ, Мисри қадим ва Ҳахоманишинӣ;

Зевс, Аид, Посейдон, Афина, Аполлон, Афродита ва ғ;

олами улви (нурони) ва олами модди (зулмони) , нур ва равшани- торики ва зулмот;

аз Юнони атиқа;

ғарбпарасти ва шарқпарасти;

Зардуштия, Зарвония, Монавия, Маздакия;

асос, гузориш, дониш, таълимот;

санъат;

маорифпарварӣ;

Тақсимшавии меҳнат ба ҷисмонӣ ва фикрӣ;

дар заминаи хати мехи;

вазифаи бо муҳит мутобиқи фарҳанг;

гуногунранги;

Қонунҳои Ҳамураппи;

аз байн бурдани иллатҳои сохти ҷомеа ва такомули маориф ва маърифатнок намудани чомеа;

ибтидоӣ;

фаъолияти тахаюлӣ-ҳаётӣ;

Байнаннаҳрайн;

Миманса (ҳазораи II-то мелод) , Маҳабҳарата ва Рамаяна (ҳазораи I-то мелод) , Типика (асрҳои III ва IV мелоди);

Гомер;

санъат;

вазифаи фарҳанг;

қоғаз, абрешим, булӯр, қутбнома, борут;

хати чинӣ;

маданияти крито-микени (солҳои 2800-1100 то мелод), маданияти давраи гомери (асрҳои ХI-IХ то мелод), маданияти давраи архаисти (асрҳои VIII-VI то мелод) , маданияти классики Юнони (асрҳои V-IV то мелод), давраи Эллинизм (солҳои 323-146 то мелод);

Фалес, Суқрот, Афлотун, Арасту, Пифагор, Евклид, Архимед, Аристарх, Гиппократ, Геродот;

асотир;

Ба гунаҳо-типҳо тасниф намудани маданият;

маросимҳо;

дар Эрони Бостон;

Тавассути ин фан ба дарёфти ҳақиқати фарҳангӣ ноил мегардем;

фалсафа, илми калом, тасаввуф;

Бухоро;

рушди муттасили олами зинда;

Кант;

вазифаи маърифатии фарҳанг;

«Ней-сзин»;

С.Ҷ.Афғонӣ,М.Тарзӣ,М.Иқбол,С.Қутб;

11-уми декабри соли 1999;

кӯҳна, нолозим;

фарҳанги халқӣ;

шарқпарастон;

Маорифпарвари;

Релятивизм ва универсализм;

Релятивизм;

Универсализм;

И.С. Бах, В.А. Мотсарт;

Класситсизм, барокко, рококо;

Релятивизм;

Саид Ҷамолиддини Афғонӣ, Маҳмуди Тарзӣ, Абдураҳмон ал-Кавокибӣ, Қосим Амин, Муҳаммад Абдуҳ, С. Аҳмадхон, М. Иқбол, Аҳмад Шафиқ, Ҳ. Ниёзӣ, Аҳмади Дониш, Савдо, Шоҳин, Ҳайрат, Асирӣ ва Мирзосироҷи Ҳаким ва ғайра;

Чин